نقش نماز در تربیت نسل نو چیست؟

در پژوهش پیش رو به تبیین نقش نماز در شکل گیری هویت دینی پرداخته می شود. نماز به عنوان مولفه اصلی تربیت دینی نقش اصلی را در ایجاد هویت دینی ایفا می نماید. واژه تربیت نیز از آنجایی اهمیت پیدا می کند که نماز نقشی تربیتی در زندگی فردی واجتماعی انسان دارد و تداوم این نقش تربیتی منجر به هویت یابی دینی می گردد.
اهمیت طرح مسئله
فریضه نماز به عنوان نماد و مشخصه اصلی اسلام سیاسی کانون توجه غرب بوده است. آنان در امپراتوری رسانه ای خود هرجا که می خواهند تصویری خشن از مسلمانان نشان دهند صف های طویل نماز جماعت آنان را در کنار صحنه های انفجار و ترور نشان می دهند. ارائه هویتی تمدن ستیز از مسلمان نمازگزار در فیلم های سینمایی و هالیوودی نیز دنبال می گردد. این همان تصویر تحقیر شده ای است که رودلف والنتیو در فیلم معروف “شیخ” ارائه می دهد واین تصور هنوز باقی است. در پس همه این تصاویر تهدید مربوط به جهاد )jihad( پنهان شده است. یعنی تصویری که روزی مسلمانان دنیا را تسخیر کنند.”(1)
ارائه چنین تصویری تحقیقا دارای زمینه های فرهنگی بوده است و دانش شرق شناسی که نگاه غربیان به شرق و مسلمانان است درخدمت این استراتژی بوده است. 

ماز و نقش آن در پایه‌ریزی تمدن نوین اسلامی/ گردش جامعه بشری به سمت معنویت است

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد موسوی هوایی، معاون آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی در  تشریح جایگاه عبادی سیاسی نماز و نقش آن در موفقیت ما در پایه‌ریزی تمدن نوین اسلامی پرداخت و عنوان کرد: همه می‌دانند که انسان برای عبودیت خلق شده است و همه انبیای الهی به دنبال این بودند که انسان را از گرایشات حیوانی خارج و به سمت تعالی انسانی و بعد تعالی الهی حرکت دهند و این هدف بزرگ همه انبیا و اولیای الهی بوده است.
خداوند هدف انبیاء را در دو جمله خلاصه کرده: «أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ»
وی ادامه داد: در بیان قرآن کریم چون یکی از موانع بزرگ این مسیر، طاغوت‌هایی هستند که به انسان‌ها اجازه نمی‌دهند به عبودیت خدا بپردازند؛ خداوند هدف انبیاء را در دو جمله خلاصه کرده است که می‌فرماید: «أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ» یعنی همه آفرینش برای این است که انسان‌ها خدا را بپرستند و از طاغوت اجتناب کنند.
حجت‌الاسلام موسوی هوایی همین آیه و تأثیر طاغوت بر منع عبودیت را دلیل گره خوردن عبادت با حیات سیاسی مردم دانست و عنوان کرد: همین‌جا مشاهده می‌کنید که چگونه عبادت الهی با حیات سیاسی و حاکمیتی مردم گره خورده است و نباید مردم تحت ولایت طاغوت باشند و این مسئله مهی است که ارتباط دقیقی با نماز پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: در این مسیر اگر انسان بخواهد گام بردارد باید عبودیت خود را با آنچه خداوند متعال امر فرموده است به خدا نشان دهد؛ البته برخی از موارد را خداوند به عقل انسان موکول کرده است که انسان تشخیص دهد که این کار، کار مثبت و صحیحی است یا خیر؛ ولی در بسیاری از موارد بر روی مسائلی مانند نماز، روزه، حج، جهاد و ... دستوراتی ارائه کرده تا انسان در مسیر الهی شدن آنها را انجام دهد.
اصل فرهنگ نماز: جایی در حیات فردی، خانوادگی و سیاسی انسان نباشد الا اینکه خداوند آنجا را پر کرده باشد
معاون آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی مسئله نماز را زیر مجموعه عبودیت و عبد خدا بودن عنوان و تشریح کرد: اصل فرهنگ نماز این است که انسان خود را فراموش کند و تمام مراحل زندگیش را به اطاعت خداوند متعال بپردازد. یعنی جایی در حیات فردی، خانوادگی و سیاسی او نباشد الا اینکه خداوند متعال آنجا را پر کرده باشد. این اصل عبودیت است و نماز بالاترین تمرین و تلقین مثبت این مسیر است.
وی تصریح کرد: می‌دانید که وجود مقدس پیامبر و اهل بیت(ع) و کسانی که این بزرگواران آنها را تربیت کرده‌اند به مسئله نماز اهتمام ویژه داشته‌اند و با همین طریق و به وسیله گسترش فرهنگ نماز تمدن اسلامی را پایه‌ریزی کرده‌اند؛ ما هم اگر معتقد هستیم که در یک پیچ تاریخی بزرگ واقع شده‌ایم و تاریخ انسان‌ها دارد گردشی می‌کند که صد در صد به سمت معنویت است، باید به مسئله نماز اهتمام ویژه داشته باشیم.
حرف مردم دنیا این است: چرخش و پیچ تاریخی کنونی جامعه بشری به سمت معنویت است
حجت‌الاسلام موسوی هوایی با اشاره به اینکه به طور قطع و مسلم چرخش و پیچ تاریخی کنونی جامعه بشری به سمت معنویت است، عنوان کرد: در تمام فضاهای دنیا این معلوم است گرچه رسانه‌های استکباری دنیا می‌خواهند بگویند این گردش به سمت شیطان است ولی مردم دنیا حرفشان چیز دیگری است.
وی با تأکید بر اینکه ما در نظام اسلامی به سمت تشکیل تمدن نوین اسلامی در حال حرکت هستیم، گفت: کلیت نظام به این سمت حرکت می‌کند و ما اگر بخواهیم موفق شویم باید اهتمام به عبودیت و نماز داشته نماز را کوچک نشماریم.
موسوی هوایی افزود: نماز در تمام ساحت‌های فردی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و بین‌المللی ما تأثیرگذار است و هر چه قدر ما ابعاد نماز را برای اعضای جامعه به ویژه نوجوانان و جوانان بیشتر تبیین کنیم در تربیت نیروی انسانی آینده نظام، منطقه و جهان مؤثر است.

نماز در جبهه های حق علیه باطل

دهه فجر گرامی باد

آثار دنیوی وضو

وضو در کنار آثار متعدد و بزرگ اخروی، آثاری نیز در امور دنیایی انسان‌ها دارد که عبارت‌اند از:

1. سلامتی جسم؛ در حدیثی پیامبر گرامی اسلام(ص) خطاب به امام علی(ع) می‌فرماید: «وضو گرفتن قبل و بعد از غذا خوردن باعث شفای جسم و رفع بیماری‌های آن است». 

2. برطرف کننده فقر و افزایش روزی؛ امام صادق(ع) فرمود: «وضو گرفتن قبل و بعد از خوردن غذا، فقر را برطرف کرده و رزق و روزی را زیاد می‌کند» 

3. زیاد شدن خیر خانه؛ این مورد که اعم از مورد قبلی است. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است: «هر کس دوست دارد که خیر خانه‌اش (که هم شامل مال و اموال و هم فرزند و امور معنوی خانواده) زیاد شود، هنگام آماده شدن غذا وضو بگیرد». 

4. برطرف شدن ناراحتی؛ یکی دیگر از آثار وضو گرفتن بعد از غذا، برطرف شدن هم و غم است. از پیامبر اکرم(ص) در باب وضو نقل شده است: «وضوی بعد از غذا همّ و غم را برطرف می‌کند» 

گفتنی است؛ آثاری که برای عمل نیک و یا بد در آیات و روایات بیان شده است؛ از یک نگاه اخروی‌اند و از نگاهی دیگر دنیوی؛ یعنی این‌گونه نیست که آثار دنیوی آن بی‌ارتباط با آثار اخروی باشند؛ مانند سلامتی جسم که در وضو به اندازه‌ی خود اثر گذار است؛ چرا که برای عبادت و بندگی خداوند و داشتن آخرتی نیکو سلامت جسم به اندازه خود تأثیر دارد؛ بنابر این، آثار دنیوی به نوعی به آثار اخروی بر می‌گردند؛ به علاوه، خیلی از آثار به ضمیمه‌ی اعمال نیک دیگر اثر بخش‌اند.

---

 برقی، احمد بن محمد، المحاسن، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین،‏ ج 2، ص 425، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، قم، 1371ق.

  کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، آخوندى، محمد، ج 6، ص 290، ح 2 و 5، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، تهران، 1407ق.

المحاسن، ج 2، ص 424.

 الکافی، ج 6، ص 290.

 

آیا چرک و جرمی که زیر ناخن است، برای وضو اشکال دارد؟

در وضو، اگر مانعی برای رسیدن آب به ظاهر اعضا باشد، باید بر طرف شود، اما زیر ناخن‌ها جزو ظاهر اعضا نیست و وجود جرم در زیر آن برای وضو اشکالی ندارد. لذا فقها در این‌باره می‌گویند:
اگر زیر ناخن چرک [و جرم] باشد، وضو اشکال ندارد، ولى اگر ناخن را بگیرند [و چرک باقی بماند] باید براى وضو آن چرک را برطرف کنند و نیز اگر ناخن بیشتر از معمول بلند باشد، باید چرک زیر مقدارى را که از معمول بلندتر است برطرف نمایند 

 

---

. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 176، م 291، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.