ای یوسف دلها بازگرد

نقش نماز در سلامت روح وروان

چکیده:
اما امنیت روحی و روانی از مقوله هایی است که در عین سادگی، و روشنی که به ذهن می رسد، در آن اختلاف آراء و انظار وجود دارد. واژه ای که ثبات و استقراری نداشته و هر فرد و گروه برای رسیدن به اهداف خویش از آن تعریف و تفسیر خاصی را ارایه می دهند تا منافع مورد نظر خویش را در ورای تعریف پیشنهادی حفظ کرده و به دست آورند.
اکنون سؤالی که در مقاله پیش رومطرح است این است که اولا: چگونه نمازبر امنیت و آرامش روانی جوانان اثر می‏گذارد و مکانیزم این اثر گذاری به چه نحو و آثار آن چیست؟

قبل از پرداختن به پاسخ سوالات مذکور در باره نقش و اثر نماز بر امنیت روحی و روانی جوانان ، مناسب است پس از بحث کوتاهی در باره روح و روان ، به برخی از عوامل ازجمله :انسان مرکب از دو جزء ماده بدنى و دیگرى جوهر مجرد که همان نفس و روح است مى‏باشد و این دو تا زمانى که انسان در این دنیا زندگى مى‏کند ملازم و همراه اوست اما از این دو آنچه حقیقت او را تشکیل مى‏دهد روح است که با لفظ من از او یاد مى‏کند و بدن تنها ابزار و آلت براى انجام کارهاى مادى اوست وروح و روان اوست که درک مى‏کند و اراده مى‏کندبه این ترتیب در بعد پیشگیری از اضطراب و برای آرامش دائمی جسم و روان، "نماز" نقش خارق العاده ای را ایفا می کند. از طرفی در بعد درمان بیماران مبتلا به اضطراب، امروز علاوه بر درمان های دارویی، از روش های چون آموزش انبساط آرامش عضلانی و همچنین تلقین بوسیله هیپنوتیزم نیز استفاده می شود

در مورد اضطراب، بد نیست به این نکته اشاره کنیم که شخص نمازگزار با ایمان به قدرت لایتناهی پروردگاری که در مقابلش کرنش می کند، خود را در مقابل هر عاملی که قصد به خطر انداختن و ترساندن (و در نتیجه مضطرب ساختن) او را داشته باشد ایمن می یابد و ضمن تکرار باور اعتقادی خود طی نمازهای پنجگانه یومیه این ایمنی همه جانبه را، به روان خود تلقین می کند و سرانجام آرامش عمیق را در وجود خود ملکه می سازد. در راستای این موضوع تحقیقات علمی در برخی کشورهای مسلمان نشان می دهد که بیماران مضطربی که در کنار درمان های رایج ضد اضطراب، به خواندن نماز و قرآن و حتی احادیث نبوی مشغول شده اند از بهبودی بالاتری نسبت به سایرین برخوردار بوده اند. قرآن کریم می‏فرماید: «أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ فی قُلُوبِهِم مَرَضٌ أَن لَن یُخْرِجَ اللّه‏ُ أَضْغانَهُمْ وَ لَوْ نَشَاءُ لأَرَیْناکَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُم بِسیماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فی لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللّه‏ُ یَعْلَمُ أَعْمالَکُمْ؛
 آیا کسانی که در دل‏هایشان بیماری است گمان کرده‏اند خداوند کینه‏هایشان را آشکار نمی‏کند؟
 و اگر ما بخواهیم آنها را به تو نشان می‏دهیم تا آنان را با قیافه‏هایشان بشناسی و به یقین آنان را از طرز گفتارشان می‏توانی بشناسی و خداوند نسبت به اعمال‏تان آگاه است حضرت امام باقر(علیه السلام) در سفارش خود به جابر بن‏عبداللّه‏ انصاری می‏فرمایند: «اطلب راحة البدن بإجمام القلب؛ آسایش بدن را در راحتی و سلامت نفس جستجو کن
نظر علامه طباطبایی(ره: درباره روح انسان

 «اینکه کاوش‏های علمی و تجربی در سیر خود به موجودی به نام روح، دست نیافته و هیچ وصفی از اوصاف را که قابل توجیه جسمی نباشد پیدا نکرده است، سخن درستی است و در آن تردیدی نیست
ولی این سخن به معنای نفی نفس مجرد که برهان عقلی بر وجود آن اقامه شده است، نمی‏باشد زیرا علوم طبیعی که در دایره طبیعت و خواص ماده بحث می‏کند، تنها می‏تواند در همان محدوده داوری کند و قادر نیست در باره آنچه به آن محدوده مربوط نیست نفیا و اثباتا به قضاوت بپردازد.

روح، موجودی است ماورای طبیعی و دست علوم تجربی از دامن آن کوتاه است و اینکه دانش طبیعی به آن دست نیافته است، دلیل بر نبود آن نمی‏تواند باشد.

غریب ماده گرا به خو اجازه دادند که ، پدیده ” روح “ را بعنوان افسانه ای قدیمی و خرافی ، به فراموشی محض بسپارند ، چرا که برای هر آنچه که بعنوان ” فرآیند روحی “ در طول تاریخ بشری معرفی شده است ( مثلا حتی حس معنویت جویی ) می توان ، توجیهی درجسم و به ویژه در سلسله اعصاب ، پیدا کرد .

 در راستای همین طرز تفکر بود که عده ای از پزشکان روس ، بخاطر عقاید مارکسیستی و ماتریالیستی حاکم بر کشورشان درصدد پیدا کردن مناطقی در مغز انسان برآمدند که از کار انداختن آن منطقه حس خدا جویی را حتی در بزرگان و علمای دین به کلی از بین ببرد.

آنچه مادی‏ها را جرئت داده است تا به انکار روح بپردازند این بوده است که آنها خیال کرده‏اند معتقدان به وجود روح، چون خواص و اوصافی را در انسان دیده‏اند که در نظر آنها توجیه و تفسیر علمی نداشته، لذا به وجود روح قائل شده‏اند تا بدین وسیله آن اوصاف را توجیه کنند و منشأی برای آن بسازند.

 در حالی که این اشتباه فاسدی است، زیرا هیچ گاه معتقدان به تجرد روح، چنین تقسیم‏بندی در خواص و صفات بشری نداشته‏اند که برخی را به جسم و برخی را که علل آن را نمی‏دانسته‏اند به روح نسبت دهند، بلکه تمام آن را مستقیما به جسم و توسط آن به روح مستند کرده‏اند .

منابع وماخذ

1 . روانپزشکى بالینى کاپلان، ترجمه دکتر مرسده سمیعى و دکتر حسن رفیعى، ص‏152 .

2 . 40 نکته پزشکى پیرامون نماز، دکتر مجید ملک محمدى، ص‏3 .

3 . الاسراء (17): 78 .

4: مجله پرسمان، شماره 15 .

5ـ ترجمه فارسی سیناپس کاپلان ـ سادوک ـ ج دوم ـ صفحه 473

اتحاد اهل سنت و شیعه

حدود 10 درصد از جمعیت 867 هزار نفری استان خراسان شمالی ترکمن های سنی مذهب هستند که عمدتا در خطه شمالی شهرستان های بجنورد، مانه و سملقان سکونت دارند.

پنج حدیث موضوعی

نماز وسیله تقرب مؤمن 

قال رسول الله (ص) : ان الصلوة قربان المؤمن 

همانانماز خواندن وسیله نزدیکی مؤمن به خداست.

کنز العمال ، حدیث 18907 

نماز و پایه های دین 

قال الباقر(ع):  بنی  الاسلام علی خمس : الصلوة و الزکوة و الصوم و الحج و الولایة 

اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است : نماز، روزه ،زکات ، حج ، ولایت.

کافی ، ج 2، ص 17 

اهل بیت (ع) و اقامه نماز 

قال الحسین (ع) :  "الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاة "

قال : هذه فینا اهل البیت

در تفسیر آیه "کسانی که اگر ما به آنها در زمین قدرت و حکومت دهیم ، نماز را به پا می دارند" فرمود: این در مورد ماخاندان اهل بیت است.

بحار الانوار، ج ,24 ص 166 

نماز آخرین توصیه انبیاء 

قال الصادق (ع ) : احب الاعمال الی الله - عز وجل - الصلوة و هی اخر وصایا الأنبیاء

نماز، بهترین کارها نزد خداوند و آخرین وصیتهای پیامبران الهی  است.

میزان الحکمة ، ج 5، ص 397 

جایگاه نماز 

قال رسول الله  (ص ) : موضع الصلوة من الدین کموضع الرأس من الجسد 

جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است.

کنز العمال ، ج 7، حدیث 18972 

آیا بیرون آوردن انگشتر در بین وضو موجب قطع موالات شده و اعادۀ وضو لازم است؟

پرسش:

 اگر در هنگام وضو در دست انگشتر(طلا) باشد، آیا بیرون آوردن آن در بین وضو موجب قطع موالات شده و اعادۀ وضو لازم است؟

پاسخ :

به دلیل آن که موالات، موضوعی عرفی است، با درآوردن انگشتر، موالات بهم نمی خورد.

در سایر موارد نیز باید به شیوه­ای عمل کرد که وضو از حالت پیوستگی خود خارج نشود و تشخیص آن نیز بر عهدۀ عرف است.

 منبع پاسخ:

استفتا از آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی)

کتاب : آثار فرهنگى، اجتماعى و تربیتى نماز جماعت نوشته فاطمه وثوقی

اقم الصلاة لذکرى»

براستى چرا نماز از میان اعمال و عبادات دین به عنوان یاد خداوند و عمود دین معرفى و توصیه شده است و اندازه ثواب این فریضه بهنگام برپایى با جماعت‏خارج از تصور انسان است.

حضرت پیامبر (ص) فرمودند: «اگر تعداد نمازگزاران صفوف جماعت از 10 نفر فراتر رود، پاداش هر رکعت آن، آنقدر زیاد مى‏گردد که حتى اگر تمام آسمانها کاغذ شود و تمام دریاها مرکب، و همه درختان قلم گردند و همه فرشتگان مامور نوشتن آن، نمى‏توان پاداش آن را ثبت نمود و پاداش آن فقط در خور محاسبه ذات بیکران الهى است».

در حدیثى دیگر حضرت فرمودند: «هر کس مقید به حضور در نماز جماعت تحت هر شرایطى باشد از پل صراط همچون برق عبور مى‏کند و به بهشت نائل مى‏گردد».

مقاله حاضر به بررسى مختصرى در مورد آثار فرهنگى، اجتماعى و تربیتى نماز جماعت مى‏پردازد.

لکن در این میان نباید از مکان نماز جماعت (مسجد) غفلت کرد.

واژه «صلاة» در لغت‏به معناى دعاست از آنجا که نماز شامل دعا نیز مى‏باشد این واژه از معنى لغوى خود به اعمالى که نماز خوانده مى‏شود، نامگذارى شد. بنابراین انسان نمازگزار روزانه 3 یا 5 نوبت به درگاه خالق خود دعا مى‏کند. به این معنا که خدا را به یارى خود مى‏طلبد و از او انتظار امید به زندگى شایسته را دارد.

این نوع ارتباط معنوى به اعتقاد روانشناسان به (درونى شدن) منجر مى‏شود. که در این صورت انسان موحد کسى را جز خداى سبحان امید و پشتوانه خود نمى‏داند و این احساس مایه انگیزش او در تمام عرصه‏ها خواهد بود. با توجه به اینکه خالق هستى (رب العالمین) است و تمامى فرهنگ از جانب او به بشر رسیده است، شیوه دعا کردن را به بنده خود آموزش داده که چگونه با خداى خود سخن بگوید و چه چیزى را از او مسئلت نماید. آنچه در منابع روایى به عنوان عمود دین از نماز یاد شده، در واقع مى‏توان گفت، به منزله شاهرگ حیات طیبه است که بنده نمازگزار به دست‏خود مقدمات آن را فراهم کرده و بنایى محکم و رو به آسمان، به طرف بالا پیش مى‏برد. تا در هنگام نیاز، بر آن تکیه زده و کمر راست کند.

پس بنابراین، این ستون هرچه بیشتر و محکمتر بنا شود بهره‏ورى آن نیز افزون خواهد بود.