چگونه اسلام تنبیه بدنى زن را جایز مى داند؟
در سوره نساء آیه 34 مى خوانیم «واللّاتى تخافون نشوزهنّ فعظوهنّ واهجروهن فى المضاجع و اضربوهنّ» یعنى (آن دسته از زنان را که از طغیان و مخالفتشان بیم دارید پند و اندرز دهید و (اگر مؤثر واقع نشد) در بستر از آنها دورى نمائید و (اگر آنهم مؤثر نشد و هیچ راهى براى وادار کردن آنها به انجام وظائفشان جز شدّت عمل نبود) آنها را تنبیه کنید)
در اینجا این سؤال مطرح مى شود که اسلام چگونه تنبیه بدنى زن را مجاز مى داند؟
جواب این ایراد با توجه به معنى آیه و روایاتى که در بیان آن وارد شده و توضیح آن در کتب فقهى آمده است و همچنین با توضیحاتى که روانشناسان امروز مى دهند چندان پیچیده نیست زیرا:
اولا آیه، مسئله تنبیه بدنى را در مورد افراد وظیفه نشناسى مجاز شمرده که هیچ وسیله دیگرى درباره آنان مفید واقع نشود، و اتفاقاً این موضوع تازه اى نیست که منحصر به اسلام باشد، در تمام قوانین دنیا هنگامى که طرق مسالمت آمیز براى وادار کردن افراد به انجام وظیفه، مؤثر واقع نشود، متوسل به خشونت مى شوند، نه تنها از طریق ضرب بلکه گاهى در موارد خاصى مجازات هائى شدیدتر از آن نیز قائل مى شوند که تا سر حد اعدام پیش مى رود.
ثانیاً «تنبیه بدنى» در اینجا ـ همانطور که در کتب فقهى نیز آمده است ـ باید ملایم و خفیف باشد بطورى که نه موجب شکستگى و نه مجروح شدن گردد و نه باعث کبودى بدن.
ثالثاً روانکاوان امروز معتقدند که جمعى از زنان داراى حالتى بنام «مازوشیسم» (آزار طلبى) هستند و گاه که این حالت در آنها تشدید مى شود تنها راه آرامش آنان تنبیه مختصر بدنى است، و بنابراین ممکن است ناظر به چنین افرادى باشد که تنبیه خفیف بدنى در مورد آنان جنبه آرام بخشى دارد و یک نوع درمان روانى است.
مسلم است که اگر یکى از این مراحل مؤثر واقع شود و زن به انجام وظیفه خود اقدام کند مرد حق ندارد بهانه گیرى کرده، درصدد آزار زن برآید، لذا به دنبال این جمله مى فرماید:
فان اطعنکم فلاتبغوا علیهن سبیلا:
«اگر آنها اطاعت کنند به آنها تعدى نکنید»
واگر گفته شود که نظیر این طغیان و سرکشى و تجاوز در مردان نیز ممکن است آیا مردان نیز مشمول چنین مجازاتهائى خواهند شد؟
در پاسخ مى گوئیم آرى مردان هم درست همانند زنان در صورت تخلف از وظائف مجازات مى گردند حتى مجازات بدنى، منتها چون این کار غالباً از عهده زنان خارج است حاکم شرع موظف است که مردان متخلف را از طرق مختلف و حتى از طریق تعزیر (مجازات بدنى) به وظائف خود آشنا سازد.
داستان مردى که به همسر خود اجحاف کرده بود و به هیچ قیمت حاضر به تسلیم در برابر حق نبود و على (علیه السلام) او را با شدت عمل و حتى با تهدید به شمشیر، وادار به تسلیم کرد معروف است.
ان الله کان علیاً کبیراً
و در پایان مجدداً به مردان هشدار مى دهد که از موقعیت سرپرستى خود در خانواده سوء استفاده نکنند و به قدرت خدا که بالاتر از همه قدرتها است بیندیشند «زیرا خداوند بلند مرتبه و بزرگ است».(1)
1 ـ تفسیر نمونه 3/373
